بررسی اثر عصاره زعفران (Crocus sativus L.) بر کسب و بیان ترجیح مکان شرطی شده ناشی از مورفین در موش‌های کوچک آزمایشگاهی ماده

مقدمه: تحقیقات نشان می‌دهند که احتمالاً عصاره زعفران با مورفین تداخل عمل داشته باشد. تاکنون تاثیر زعفران بر اثرات سرخوشی‌آور مورفین در موش ماده بررسی نشده است. هدف: در تحقیق حاضر، اثر عصاره آبی زعفران (Crocus sativus L.)بر کسب و بیان ترجیح مکان شرطی شده ناشی از مورفین در موش‌های ماده نژاد N-MARI در محدوده وزنی 25 - 20 گرم بررسی شد. روش بررسی: این تحقیق یک بررسی تجربی مداخله‌ای است که بر روی 136 سر موش ماده که به طور مساوی در 17 گروه تقسیم شدند (8 سر در هر گروه) انجام شده است. در یک آزمایش ابتدایی، مقادیر متفاوت مورفین و یا عصاره گیاه به حیوانات تزریق شد تا مشخص شود که آیا مورفین و یا عصاره گیاه توانایی القاء ترجیح مکان شرطی شده را در این دستگاه دارند. در بخش دوم آزمایش‌ها، ابتدا حیوانات مقادیر متفاوت عصاره و پس از 30 دقیقه دوز مؤثر مورفین را دریافت کردند تا اثر عصاره بر کسب ترجیح مکان شرطی شده ناشی از مورفین بررسی شود. برای بررسی اثر عصاره گیاه بر بیان ترجیح مکان شرطی شده، حیوانات در روزهای آموزش فقط دوز مؤثر مورفین را دریافت کردند و در روز تست 30 دقیقه قبل از شروع آزمایش، مقادیر متفاوت عصاره را دریافت می‌کردند. برای بررسی آماری از آنالیز - واریانس یک‌طرفه استفاده شد. یافته‌ها: آزمایش‌ها نشان داد که تجویز مورفین (mg/kg 1، 10 و 20) باعث افزایش زمان سپری شده در قسمت دریافت مورفین گردید (ترجیح مکان شرطی شده). این افزایش در گروه دریافت‌کننده دوز (mg/kg 10 و 20) مورفین کاملاً معنی‌دار بود. تجویز عصاره با دوز (mg/kg 50) نسبت به گروه سالین باعث بروز ترجیح مکان شرطی شده گردید. تجویز عصاره گیاه مذکور با دوزهای فوق قبل از تجویز مورفین (mg/kg 10) سبب کاهش معنی‌دار زمان سپری شده در قسمت دریافت دارو در دوزهای mg/kg 50 و 100 گردید. هم‌چنین تجویز عصاره به حیواناتی‌که در روزهای القاء شرطی شدن، مورفین با دوز (mg/kg 10) دریافت کرده بودند سبب کاهش بیان ترجیح مکان شرطی شده ناشی از مورفین گردید که این کاهش در دوز mg/kg 100 عصاره کاملاًً معنی‌دار بود. نتیجه‌گیری: از این آزمایش‌ها استنباط می‌شود که عصاره کلاله گل زعفران سبب تضعیف کسب و بیان ترجیح مکان شرطی شده ناشی از مورفین می‌گردد. هم‌چنین، این عصاره به تنهایی سبب بروز ترجیح مکان شرطی شده در موش‌های ماده می‌شود. این نتایج نشان می‌دهند که عصاره زعفران ممکن است در درمان وابستگی روانی به اوپیوییدها مفید باشد.